شبكه استارك نت (starknet)

شبكه استارك نت (StarkNet) يك فناوري ZK-Rollup غيرمتمركز بدون مجوز و ايجاد شده توسط استارك ور (StarkWare) است. اين شبكه به عنوان يك شبكه لايه دوم (L2) روي اتريوم عمل مي‌كند و به هر dApp امكان مي‌دهد تا به مقياس نامحدودي براي محاسبات خود دست يابد، بدون اينكه قابليت تركيب‌بندي و امنيت اتريوم به خطر بيفتد. در اين مقاله سعي داريم تا در مورد شبكه استارك نت، خصوصيات اين شبكه، تيم توسعه دهنده و نقشه راه آن بپردازيم.

درباره شبكه  استارك نت

شبكه استارك نت، از نوع فناوري ZK-Rollup لايه 2 غيرمتمركز، بدون مجوز و مقاوم در برابر سانسور است كه توسط StarkWare ايجاد شده و از محاسبات عمومي بر روي اتريوم پشتيباني مي كند. اين شبكه بر اساس زبان برنامه نويسي تورينگ Cairo است.  up  علاوه‌ بر افزايش سرعت شبكه، مي تواند ازدحام شبكه و هزينه گس اتريوم را كاهش دهد.

توسعه‌دهندگان، كاربران و گره‌ هاي شبكه استارك نت StarkNet مي‌توانند هر كاري را كه از يك Rollup لايه 2 بدون مجوز انتظار مي‌رود انجام دهند: توسعه‌دهندگان ممكن است برنامه‌هايي را با پياده‌سازي منطق تجاري خود بسازند و آنها را در StarkNet مستقر كنند يا ممكن است تراكنش هايي را به StarkNet بفرستند تا اجرا شوند، درست مثل امروز كه با اتريوم در تعامل هستند. گره‌ ها و شركت‌كنندگان StarkNet از نظر اقتصادي و رمزنگاري انگيزه خواهند داشت تا اطمينان حاصل شود كه شبكه به طور مؤثر و منصفانه عمل مي‌كند.

تمام تراكنش‌هاي شبكه استارك نت به‌ صورت دوره‌اي دسته‌بندي مي‌شوند و اعتبار آن‌ها در STARK proof ثابت مي‌شود تا در اتريوم تأييد شود. از آنجايي كه تلاش محاسباتي مورد نياز براي تأييد STARK proof در مقايسه با محاسبات ثابت‌ شده به‌طور تصاعدي كوچك است، استارك‌نت اتريوم را بر اساس مرتبه‌هاي بزرگي مقياس‌بندي مي‌كند. از آنجايي كه همه انتقال‌هاي حالت StarkNet با STARK اثبات مي‌شوند، فقط موارد معتبر در اتريوم پذيرفته مي‌شوند. تمام داده هاي مورد نياز براي بازسازي حالت كامل StarkNet در زنجيره منتشر مي شود. هر كسي مي‌تواند گره StarkNet خود را اجرا كند. اين ويژگي ها استارك نت را مانند اتريوم ايمن و بدون مجوز مي كند.

به بيان بسيار ساده استارك نت راهكار شبكه استارك ور در زمينه مقياس‌پذيري مبتني بر الگوريتم استارك است كه مقياس پذيري بالاتر، هزينه گس كمتر و امنيت بيشتري را فراهم مي كند.  StarkNet برنامه‌ها را قادر مي‌سازد بدون به خطر انداختن امنيت، مقياس‌پذيري داشته باشند، كاربران هزينه‌هاي تراكنش معقولي را بپردازند و كل اكوسيستم رشد قابل‌توجهي داشته باشد و به وعده خود عمل كند.

تيم توسعه دهنده و سرمايه گذاران شبكه استارك نت

الي بن ساسون (Eli Ben-Sasson)، اوري كولودني (Uri Kolodny)، مايكل ريابزف (Michael Riabzev) و الساندرو كيزا (Alessandro Chiesa) اين پروژه را راه اندازي كردند.

شركت استارك ور كه استارك نت را راه اندازي كرده است طي سه دوره (مبلغي در حدود 111 ميليون دلار) از طريق سرمايه گذاران خطرپذير جذب سرمايه كرده است. اين شبكه همچنين توانسته 12 ميليون دلار از شبكه اتريوم به خاطر كمك به مقياس پذيري اين شبكه دريافت كند. از سرمايه گذاران اين شبكه نيز مي توان به ويتاليك بوترين، Paradigm, Pantera, DCVC, Intel Capital و Polychain اشاره كرد.

كاربران در شبكه استارك نت

استارك ها به عنوان يك سيستم اثبات يا proof هستند كه اثبات و تاييد محاسبات در شبكه را امكان پذير مي كنند. استارك نت بدون مجوز بوده و يك شبكه لايه دوم مبتني بر اتريوم است كه در آن كاربران قادرند با كمك زبان تورينگ Cairo قراردادهاي هوشمند را در بستر آن ايجاد كرده و برخلاف اتريوم، قراردادهاي هوشمند ايجاد شده در شبكه استارك نت مي توانند با ساير قرادادهاي هوشمند شبكه تعامل داشته باشند. حتي اين قراردادهاي نوشته شده در شبكه استارك نت مي توانند با قراردادهاي اتريوم (البته نه به صورت همزمان) از طريق ارسال پيام ارتباط داشته باشند.

تراكنش ها در اين شبكه دسته بندي شده و براي پردازش و اثبات ارسال مي شوند. 

كاربران شبكه استارك نت شامل ترتيب دهندگان، اثبات كنندگان، توسعه دهندگان و كاربران معمولي مي شود. ترتيب دهندگان در اين شبكه، تراكنش ها را دسته بندي كرده و بلوك جديد را پيشنهاد مي دهند. اثبات كنندگان شبكه استارك نت، بلوك هاي جديد را اثبات و تاييد مي كنند. توسعه دهندگان، قراردادهاي هوشمند خود را در شبكه مستقر مي كنند و در نهايت كاربران معمولي كه در شبكه تراكنش انجام مي دهند. از آنجا كه شبكه استارك نت يك شبكه بدون مجوز است هركسي مي تواند يك ترتيب دهنده (Sequencers)، اثبات كننده (Provers)، توسعه دهنده (Developers) يا كاربر معمولي (Users) بوده و در شبكه سهمي داشته باشد.

خصوصيات شبكه استارك نت

مقياس پذيري و يكپارچگي

StarkNet از مقياس پشتيباني مي كند، در حالي كه امنيت لايه 1 اتريوم (L1 Ethereum) را با توليد اثبات هاي STARK خارج از زنجيره و سپس تأييد آن اثبات ها در زنجيره، حفظ مي كند.

همه منظوره

در StarkNet، توسعه دهندگان به راحتي مي توانند هر منطق تجاري را با استفاده از قراردادهاي StarkNet  مستقر كنند.

تركيب پذيري

StarkNet تركيب پذيري در سطح اتريوم را فراهم مي كند، توسعه و نوآوري را تسهيل مي كند.

نقشه راه استارك نت

مرحله اول: مجموعه‌هاي تك برنامه‌اي (Planets)

اين مرحله توسعه دهندگان را قادر مي سازد تا برنامه هاي مقياس پذير خود را در StarkNet بسازند و مستقر كنند. در اين مرحله، هر نمونه StarkNet قادر به اجراي يك برنامه واحد خواهد بود. نمونه هاي مختلف ممكن است برنامه هاي متفاوتي را اجرا كنند. چارچوب StarkNet شامل موارد زير است:

• مكانيسم هاي مورد نياز براي ايجاد شواهد STARK براي منطق دلخواه Cairo و سپس ارسال و تأييد آنها در اتريوم.
• تعامل با L1 Ethereum: واريز و برداشت توكن هاي L1، انتشار داده هاي زنجيره اي، مكانيسم هاي فرار از كاربران StarkNet در برابر اپراتورهاي مخرب StarkNet و غيره.
• مديريت موجودي كاربر L2 و ذخيره سازي و حافظه برنامه.

توسعه‌دهندگان مي‌توانند صرفاً بر روي ايجاد منطق تجاري برنامه‌هاي كاربردي خود تمركز كنند و سپس به سمت توليد حركت كرده و آن را در استارك‌نت در مقياس اجرا كنند.

آنچه استارك ور را قادر مي سازد يك ZK-Rollup مقياس پذير محاسباتي عمومي بسازد، تركيبي از موارد زير است:

• Cairo كه يك زبان برنامه نويسي همه منظوره كامل تورينگ است.
• انباشت قوي STARK (اثبات كننده و تأييد كننده) كه محاسبات عظيم را در يك اثبات واحد جمع مي كند.

مرحله دوم: مجموعه چند برنامه (Constellations)

مرحله بعدي از چندين برنامه در حال اجرا در يك نمونه StarkNet و دسترسي به يك وضعيت L2 جهاني پشتيباني مي كند. اين كار قابليت همكاري بين برنامه هاي مختلف و همچنين كاهش هزينه گس را به دليل صرفه جويي در مقياس بهبود مي بخشد. Cairo، انباشت قدرتمند STARK و GPS، مزيت رقابتي StarkNet را در پشتيباني از يك جمع‌بندي چند برنامه تقويت مي‌كنند.

در اين مرحله، StarkNet يك چارچوب كاملاً كاربردي براي اجراي چندين برنامه با هر منطق تجاري دلخواه روي اتريوم خواهد بود كه هر نمونه توسط يك اپراتور واحد اجرا مي‌شود.

اكنون ممكن است يك اپراتور يك گره StarkNet را بچرخاند و توسعه دهندگان برنامه ممكن است قراردادهاي خود را بر روي آن مستقر كنند. از ديدگاه كاربران، StarkNet اكنون شبيه اتريوم است، با مقياس بالاتر.

مرحله سوم: جمع آوري غيرمتمركز (Universe)

آخرين مرحله در تكامل StarkNet تمركززدايي از عملكرد آن است. تمركززدايي در StarkNet چگونه خواهد بود؟

عدم تمركز شبكه دو جنبه دارد:

1. لايه بدون مجوز Sequencers و Provers تضمين مي كند كه شبكه در برابر سانسور مقاوم خواهد بود.
2. استفاده از STARK-proofs تضمين مي‌كند كه همه مي‌توانند زنجيره كامل StarkNet را با نيازهاي سخت‌افزاري كم، بدون توجه به توان عملياتي شبكه و بدون اعتماد به هيچ نهاد خارجي تأييد كنند.

سرويس هاي شبكه استارك نت

• Cairo: زبان برنامه نويسي شبكه استارك نت و پلتفرم اين شبكه است كه به منظورتوليد اثبات STARK  براي محاسبات عمومي در اتريوم به كار گرفته مي شود و تمامي پروتكل‌ها و همچنين اپليكيشن‌هاي غيرمتمركز در شبكه استارك نت از كايرو استفاده مي‌كنند.
• SHARP: سرويس بعدي شبكه استارك نت شارپ است. شارپ امكان تجميع همه برنامه هاي مبتني بر زبان كايرو را فراهم كرده  تا فرايند اثبات انجام شود. سپس اين اين اثبات روي شبكه اتريوم قرار مي گيرد تا توسط يك تاييدكننده تاييد شود و هزينه‌هاي گس تراكنش را كاهش دهد.
• VeeDo: ويدو درواقع سرويس VDF يا تابع تاخير قابل تاييد مبتني بر STARK است. اولين برنامه اي كه در ويدو اجرا شد اثبات يك مفهوم براي يك زنجيره بيكن تصادفي بود.