بهترین پروژه های لایه دوم بیت کوین

بیت ‌کوین دیگر فقط یک گاوصندوق دیجیتالی نیست. با ظهور بهترین پروژه‌ های لایه دوم بیت ‌کوین، تحولی شگفت‌ انگیز رخ داده است. این فناوری ‌ها مانند پل ‌هایی عمل می کنند که سرعت بالا، کارمزدهای کم و قابلیت اجرای برنامه‌ های هوشمند را به شبکه بیت‌ کوین اضافه کرده ‌اند. زمانی که NFTهای بیت ‌کوین باعث افزایش شدید کارمزدها شد، نیاز به راه‌ حل‌ های جدید آشکار شد. امروز، این پروژه‌ های لایه دوم، بیت ‌کوین را از یک ذخیره‌ ارزش ساده به یک اکوسیستم مالی پویا تبدیل می‌کنند. این مقاله به شما کمک می‌کند تا با این تحولات آشنا شوید و تصمیم ‌های هوشمندانه ‌ای در این فضای جدید بگیرید. 

بررسی بهترین پروژه ‌های لایه دوم بیت ‌کوین

شبکه لایتنینگ

در میان بهترین پروژه ‌های لایه دوم بیت‌ کوین، شبکه لایتنینگ (Lightning Network) به عنوان پیشگام و شناخته ‌شده‌ ترین راه‌ حل مطرح است. این پروژه با هدف تسهیل پرداخت‌ های خرد و تراکنش ‌های سریع و کم‌ هزینه طراحی شده است. فناوری آن مبتنی بر کانال‌ های پرداخت است که به کاربران اجازه می‌ دهد با قفل کردن بیت‌ کوین در یک کیف پول چند امضایی، تراکنش ‌های نامحدود و فوری خارج از زنجیره اصلی انجام دهند. تنها در زمان بستن کانال، تسویه نهایی روی بلاک ‌چین بیت‌ کوین ثبت می ‌شود.

مزایای اصلی آن شامل سرعت بسیار بالا (تا 1 میلیون تراکنش در ثانیه نظری)، کارمزد ناچیز و افزایش حریم خصوصی است. با این حال، شبکه لایتنینگ چالش ‌هایی نیز دارد، از جمله پیچیدگی مدیریت نقدینگی کانال‌ ها، نیاز به آنلاین بودن کاربران برای جلوگیری از تقلب و خطر تمرکز نقدینگی در نودهای بزرگ. این مسائل نشان می ‌دهد که با وجود پیشرفت ‌های چشمگیر در بهترین پروژه ‌های لایه دوم بیت‌ کوین، هنوز جای بهبود وجود دارد. شبکه لایتنینگ به ‌عنوان یک راه‌ حل پرداخت سریع و مقیاس ‌پذیر، نقش کلیدی در گسترش کاربردهای عملی بیت ‌کوین ایفا می کند.

شبکه لیکوئید (Liquid Network)

شبکه لیکوئید یکی از راهکارهای تخصصی لایه دوم بیت ‌کوین است که توسط بلاک استریم برای تراکنش ‌های سریع، کم ‌هزینه و محرمانه طراحی شده است. این شبکه به ‌ویژه برای صرافی ‌ها، موسسات مالی و معامله‌ گران حرفه ‌ای بهینه ‌سازی شده و بر اساس یک مدل فدرال اداره می ‌شود. 15 نهاد معتبر (Functionaries) مسئولیت تامین امنیت و تولید بلاک ‌ها را بر عهده دارند. یکی از ویژگی ‌های منحصر به ‌فرد لیکوئید، تراکنش ‌های محرمانه (Confidential Transactions) است که جزئیات تراکنش‌ ها را پنهان می‌کند و حریم خصوصی بالایی ارائه می ‌دهد. همچنین، این شبکه از صدور دارایی‌ های دیجیتال مانند استیبل ‌کوین ‌ها پشتیبانی می کند.

با وجود مزایایی مانند زمان بلاک 1 دقیقه ‌ای و تسویه سریع تراکنش ‌ها (حدود 2 دقیقه)، شبکه لیکوئید با چالش‌ هایی نیز روبرو است. تمرکزگرایی ناشی از مدل فدرال آن، انتقاداتی را به همراه داشته، چرا که با اصول غیرمتمرکز بیت‌ کوین در تضاد است. همچنین، پذیرش این شبکه عمدتا محدود به نهادهای مالی و صرافی‌ ها بوده و در میان کاربران عادی گسترش چندانی نیافته است. با این حال، لیکوئید به ‌عنوان یک راهکار ویژه برای تراکنش ‌های سریع و خصوصی، جایگاه خود را در اکوسیستم بیت ‌کوین حفظ کرده است.

استکس (Stacks)

در میان بهترین پروژه ‌های لایه دوم بیت ‌کوین، استکس (Stacks) جایگاه ویژه ‌ای دارد چرا که برای اولین بار امکان اجرای کامل قراردادهای هوشمند و توسعه برنامه ‌های غیرمتمرکز (dApps) را مستقیما روی شبکه بیت ‌کوین فراهم کرده است. این پروژه از مکانیسم اجماع نوآورانه‌ ای به نام «اثبات انتقال» (Proof of Transfer - PoX) استفاده می‌کند که در آن ماینرها با ارسال بیت‌ کوین به شبکه، حق تولید بلاک ‌های جدید و دریافت توکن STX را کسب می‌کنند.

در مقابل، دارندگان STX می توانند با استیک کردن توکن ‌های خود، بیت‌ کوین ‌های ارسالی ماینرها را به عنوان پاداش دریافت نمایند. زبان برنامه ‌نویسی Clarity در این پروژه با تاکید بر امنیت و شفافیت طراحی شده است. از نقاط قوت برجسته استکس می ‌توان به امنیت بی ‌نظیر آن اشاره کرد که از طریق نهایی شدن تراکنش ‌ها در بلاک‌ چین بیت ‌کوین (Bitcoin Finality) حاصل می ‌شود.

این پروژه همچنین اولین مورد از بهترین پروژه ‌های لایه دوم بیت ‌کوین بود که موفق به دریافت تاییدیه از کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا (SEC) شد. با این حال، استکس با چالش ‌هایی مانند سرعت نسبتا پایین تراکنش ‌ها در نسخه ‌های اولیه (که در آپدیت ناکاموتو بهبود یافته) و رشد تدریجی اکوسیستم خود مواجه بوده است. این پروژه با ایجاد پیوندی منحصر به ‌فرد بین بیت ‌کوین و قراردادهای هوشمند، گام بلندی در تحول اکوسیستم بیت‌ کوین برداشته است.

روت ‌استاک (Rootstock – RSK)

روت ‌استاک یکی از بهترین پروژه‌ های لایه دوم بیت‌ کوین است که به عنوان یک ساید چین قرارداد هوشمند با سازگاری کامل با ماشین مجازی اتریوم (EVM) طراحی شده است. این پلتفرم از طریق استخراج ترکیبی (Merged Mining) امنیت خود را تامین می‌ کند و به ماینرهای بیت ‌کوین اجازه می ‌دهد بدون نیاز به قدرت محاسباتی اضافی، بلاک‌ های RSK را نیز تایید کنند. توکن بومی آن، RBTC، با نسبت 1:1 به BTC پگ شده و از طریق پل دو طرفه Powpeg منتقل می ‌شود.

از نقاط قوت RSK می ‌توان به سازگاری کامل با EVM، امنیت بالا (با مشارکت بیش از 60% از هش ‌ریت بیت ‌کوین) و کارمزدهای پایین ‌تر نسبت به اتریوم اشاره کرد. با این حال، RSK همچنان با چالش‌ هایی روبرو است. حجم ارزش کل قفل شده (TVL) و اکوسیستم آن در مقایسه با رقبای بزرگ EVM کوچک تر است و وابستگی به پل ‌ها برای انتقال دارایی، یک ریسک امنیتی بالقوه محسوب می ‌شود. همچنین، مدل فدرال Powpeg با انتقاداتی مواجه بوده است. با این وجود، RSK به عنوان یکی از بهترین راهکارهای لایه دوم بیت‌ کوین، پتانسیل بالایی برای رشد و جذب توسعه‌ دهندگان دارد.

مرلین چین (Merlin Chain)

مرلین چین به عنوان یکی از بهترین پروژه ‌های لایه دوم بیت ‌کوین در سال ‌های اخیر ظهور کرده است. این پروژه که در سال 2024 راه ‌اندازی شد، توانست در مدت کوتاهی حجم قابل توجهی از ارزش کل قفل شده را جذب کند. مرلین چین از فناوری پیشرفته ZK-Rollup استفاده می‌کند که با پردازش تراکنش ‌ها در لایه دوم و ارسال اثبات رمزنگاری به بیت ‌کوین، هم امنیت شبکه اصلی را حفظ می کند و هم مقیاس ‌پذیری بالایی ارائه می ‌دهد.

این پلتفرم همچنین از اوراکل غیرمتمرکز و ماژول ‌های اثبات تقلب برای افزایش امنیت استفاده می کند. سازگاری با EVM و پشتیبانی ویژه از دارایی ‌های بومی بیت‌ کوین مانند BRC-20 و Ordinals، آن را به گزینه‌ ای جذاب برای کاربران تبدیل کرده است. با وجود مزایای چشمگیر، مرلین چین به عنوان یکی از بهترین راهکارهای لایه دوم بیت ‌کوین با چالش ‌هایی نیز روبرو است. جدید بودن پروژه باعث شده هنوز در آزمون زمان سربلند بیرون نیاید.

برخی نگرانی‌ ها درباره تمرکز در بخش Sequencer (مسئول ترتیب ‌دهی تراکنش ‌ها) وجود دارد که در بسیاری از رول ‌آپ ‌های دیگر نیز دیده می ‌شود. همچنین، گزارش ‌هایی درباره تاخیر در آزاد سازی دارایی ‌های استیک شده در کمپین ‌های اولیه منتشر شده است. با این حال، پتانسیل بالای این پروژه در ترکیب مقیاس ‌پذیری ZK-Rollup با امنیت بیت ‌کوین، آن را به یکی از امیدوار کننده ‌ترین پروژه ‌های این حوزه تبدیل کرده است.

شبکه نروس (Nervos Network – CKB)

شبکه نروس یکی از نوآورانه‌ ترین و منحصر به ‌فردترین پروژه ‌های مرتبط با اکوسیستم بیت ‌کوین محسوب می ‌شود. برخلاف بسیاری از راهکارهای لایه دوم، نروس یک بلاک ‌چین لایه اول مبتنی بر اثبات کار است که با معماری چند لایه خود به عنوان بستری امن برای تسویه انواع راهکارهای لایه دوم عمل می کند. این شبکه از مدل Cell استفاده می کند که نسخه پیشرفته ‌ای از مدل UTXO بیت‌ کوین بوده و امکان ذخیره داده و وضعیت (State) را فراهم می ‌آورد.

پروتکل انقلابی ++RGB با استفاده از تکنیک اتصال ایزومورفیک، UTXO های بیت ‌کوین را به Cellهای CKB متصل کرده و قابلیت ‌های قرارداد هوشمند را به شکلی امن و بومی به بیت ‌کوین می ‌آورد. از نقاط قوت اصلی این پروژه می ‌توان به انعطاف ‌پذیری معماری بی‌ نظیر، امنیت قوی مبتنی بر PoW و قابلیت همکاری بالا با سایر بلاک ‌چین ‌ها اشاره کرد. ماشین مجازی CKB-VM مبتنی بر معماری RISC-V به توسعه ‌دهندگان اجازه می ‌دهد از زبان‌ های برنامه ‌نویسی مختلف استفاده کنند.

با این حال، پیچیدگی فنی بالای این پروژه، درک آن را برای کاربران عادی دشوار ساخته و نیاز به تلاش ‌های آموزشی و بازاریابی بیشتری برای جذب مخاطبان گسترده دارد. با وجود این چالش ‌ها، نروس با رویکرد منحصر به فرد خود در ترکیب امنیت بیت‌ کوین با قابلیت ‌های پیشرفته، پتانسیل بالایی برای تبدیل شدن به یکی از پایه ‌های اساسی اکوسیستم بلاک ‌چین دارد.

پروتکل RGB

پروتکل RGB یکی از پیشرفته ‌ترین سیستم‌ های قرارداد هوشمند در اکوسیستم بیت‌ کوین است که به ‌صورت مستقیم بر روی شبکه بیت‌ کوین و لایتنینگ فعالیت می کند. این پروتکل با تمرکز ویژه بر حریم خصوصی و مقیاس ‌پذیری، از یک مدل انقلابی به نام اعتبارسنجی سمت کلاینت استفاده می ‌کند. در این روش، داده ‌های قرارداد هوشمند به جای ذخیره‌ سازی روی بلاک‌ چین، توسط طرفین تراکنش نگهداری و تایید می‌ شوند.

برای جلوگیری از دوبار خرج کردن، RGB از مهرهای یکبار مصرف استفاده می‌کند که به UTXO های بیت‌ کوین متصل هستند. این معماری منحصر به فرد، حریم خصوصی و کارایی را به ‌طور همزمان بهبود می ‌بخشد. از مهم‌ترین مزایای پروتکل RGB می ‌توان به مقیاس ‌پذیری بالا و حریم خصوصی بی ‌نظیر اشاره کرد، چرا که هیچ داده حجیمی روی زنجیره اصلی ثبت نمی ‌شود.

این پروتکل همچنین بدون نیاز به توکن بومی خاصی کار می کند و با شبکه لایتنینگ، سازگاری کامل دارد که امکان انجام تراکنش ‌های سریع و کم ‌هزینه را فراهم می ‌آورد. با این حال، پیچیدگی فنی بالا و تجربه کاربری دشوار از چالش ‌های اصلی RGB محسوب می ‌شوند زیرا کاربران باید مسئولیت نگهداری داده‌ های خود را بر عهده بگیرند و برای تعامل با شبکه حتما آنلاین باشند. اگرچه این پروتکل هنوز در مراحل اولیه توسعه قرار دارد اما پتانسیل بالایی برای تحول در حوزه قراردادهای هوشمند مبتنی بر بیت ‌کوین دارد.

چالش ها و چشم انداز بهترین پروژه های لایه دوم بیت کوین

اکوسیستم لایه دوم بیت‌ کوین با وجود تمام پیشرفت‌ های چشمگیر، هنوز با چالش ‌های اساسی روبرو است. حتی بهترین پروژه ‌های لایه دوم بیت ‌کوین مانند لایتنینگ، مرلین چین و روستاک با موانعی در زمینه پیچیدگی فنی و تجربه کاربری دست و پنجه نرم می کنند که پذیرش گسترده را محدود می ‌سازد. مسئله نقدینگی و اثر شبکه ‌ای نیز چالشی جدی است، چرا که موفقیت این پروتکل‌ ها به مشارکت فعال کاربران و تامین نقدینگی کافی وابسته است.

علاوه بر این، برخی راهکارها برای افزایش کارایی مجبور به مصالحه در زمینه عدم تمرکز شده ‌اند که این امر می ‌تواند امنیت بلندمدت شبکه را تحت تاثیر قرار دهد. چالش همکاری بین پروتکل ‌های مختلف نیز نیازمند توجه ویژه است. در حال حاضر، عدم وجود استانداردهای واحد میان بهترین پروژه‌ های لایه دوم بیت‌ کوین منجر به ایجاد اکوسیستم ‌های جداگانه و منزوی شده است.

این پراکندگی، انتقال دارایی بین شبکه ‌های مختلف را دشوار می ‌سازد و از کارایی کلی سیستم می کاهد. با این حال، تلاش‌ های اخیر برای ایجاد پل‌ های بین زنجیره ‌ای و راهکارهای تعامل‌ پذیری نوید بخش آینده ‌ای بهتر در این زمینه هستند. آینده بیت‌ کوین بدون شک آینده ‌ای چند لایه و پویا خواهد بود. در این معماری جدید، لایه اصلی بیت ‌کوین به عنوان پایگاه امن و غیرمتمرکز برای تسویه نهایی عمل خواهد کرد، در حالی که بهترین پروژه ‌های لایه دوم بیت ‌کوین میزبان نوآوری‌ ها و فعالیت ‌های اقتصادی خواهند بود.

ظهور فناوری ‌های پیشرفته مانند BitVM و بلوغ پروتکل ‌های موجود، بیت‌ کوین را از یک ذخیره ارزش منفعل به موتور محرکه اقتصاد غیرمتمرکز تبدیل خواهد کرد. این تحول، بیت ‌کوین را در مرکز انقلاب مالی جدیدی قرار خواهد داد که در آن سرعت، حریم خصوصی و دسترسی همگانی در کنار امنیت بی ‌نظیر قرار می ‌گیرند.